ERCP en çok tıkanma sarılıklarının tedavisinde kullanılan endoskopik bir yöntemdir. Endoscopic Retrograde Cholangiocarcinoma Pancreatography’nin kısaltılmış halidir.
Nasıl Yapılır ?
Uzun endoskop denilen ışıklı bir aletle ağızdan girilir, yemek borusu geçilir, mide boydan boya geçilir ve onikiparmak bağırsağına gelinir ve onikiparmak bağırsağında, ikinci kısmında safra yollarıyla pankreas kanalının birleşerek papilla vateri denilen bir bölümle açıldığı yere gelir ve papilla vateri karşıya alınır. Oradan bu aletin içinden çalışma kanallarından özel aletlerle girerek papilla vateriden safra yoluna girilir ve ondan sonra skopi denilen radyoloji cihazıyla kontrast verilerek safra yolları görüntülenir. Safra yollarında taş mı, tümör mü, tıkanıklığın sebebi nedir - bunlar daha önceki tetkiklerle oraya konur fakat burada daha da emin olunur- bunlar ortaya konulduktan sonra eğer bir taş varsa, bir çamur varsa ya da safra yollarını tıkayan paraziter bir hastalık varsa aşağıda papilla boydan boya kesilir -buna sfinkterotomi denir- daha sonra yine özel aletlerle yukarda açılan basketlerle, balonlarla bu taşlar aynı zamanda çamurlar ya da parazitler onikiparmak bağırsağına süpürülür, safra yolları açılır. Dolayısıyla sarılıkta geçmiş olmaktadır.
Periampullary denilen tümörlerde papilla vateri tümörü, distal koledok tümörü ya da orta düzeyde koledok tümörü, pankreas başı tümörleri olabilir bunlar eğer operabl ise yani eğer ameliyat sınırlarını geçmemişse Whipple ameliyatı yapılır. Bazen bu tümörler uzak metastaz yapmışsa ya da etraftaki damarları sarmışsa yani inoperabl ise o zaman sarılığı düzeltmek için yine ERCP ile tümörün tıkanıklığının üzerine geçilir ve bir stent koyulur. Bu stent ile safra akımı sağlanır yani hastalığın sarılığı by-pass edilmiş olur. ERCP’nin böyle bir işlemi de vardır.
Bazen özellikle kronik pankreatitlerde pankreas kanalı taşlarında ya da pankreas kanalı yaralanmalarında da yine pankreas kanalına girerek o taşları almak ya da yaralanma bölgesini by-pass edici stentler takabilmek ERCP ile mümkün olmaktadır.
ERCP işlemi tıkanma sarılıklarının tedavisinde altın standart ve eskiden bunlar açık ameliyat edilir, safra yolu açılır, taşlar alınır, safra yoluna drenler koyulurdu ve bu drenler en az 15 – 20 gün hastada kalırdı. Ama bu işlem yapıldıktan sonra genellikle eğer sorun olmayan bir işlem olmuşsa hasta 2 saat sonra evine bile gidebilmektedir.
Bu işlemin yapılabilmesi için hastanın aç olması gerekmektedir. Kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsa da bunları belli bir süre önce kesmesi gerekmektedir.
ERCP’nin yan etkileri var mıdır ?
En önemli yan etkisi pankreatit yapabilmesidir. Bunun dışında kesilen papillada kanamalar olabilir ama bunların çoğu endoskopik olarak düzeltilebilir ya da daha ilerisi bazen buradan pankreas virsüfikleri kesilirken onikiparmak bağırsağında açılmalar olabilir. Ama bunlar deneyimli ellerde son derece nadir görülen komplikasyonlardır.