Birçok tümörde olduğu gibi aslında erken aşamada hemen hemen hiçbir belirtisi yoktur. Bu nedenle hastalar geç dönemde doktora başvurmaktadır.
Pankreas başı tümörlerinin bir artısı bulunmaktadır. Safra yolu kanalının son bölümü pankreasın başının içinden geçerek onikiparmak bağırsağına boşaldığı için o bölgedeki tümörlerde bu kanala bası yaparak sarılık gelişebilir. Sarılığın araştırılması sırasında pankreas başı tümörü teşhis edilebilir.
Fakat pankreas kuyruk tümörlerinde, pankreas gövde tümörlerinde hastayı belli bir aşamaya gelmedikten sonra bir uyarıcı yoktur. Belli bir aşamaya gelince o bölgedeki sinirleri tuttuğu için çok şiddetli ağrılar olabilir. Bazen hasta zayıf olduğu zaman kendi karnında bir kitle hissederek gidebilir ya da karın ağrısıyla giderek ve muayene sırasında kitle tespit edilir. Bu bulgular genellikle tümörün ileri aşamalarında görülmektedir.
Ailesinde pankreas tümörü görülenlerin genellikle tarayıcı amaçlı olarak hekimlerle görüşmeleri önemlidir.
Genellikle Check-up sırasında tümör markerları denilen tetkikler yapılmaktadır. Özellikle mide, kalınbağırsak tümörlerinde, karsunol embriyolojik antijen denilen CEA diye kısaltılan tahlil ya da pankreas tümörlerinde CEA 19-9 denilen tahlil yapılır. Bunlar tanıdan ziyade daha çok tümörlerin daha sonraki takipleri amacıyla kullanılır. Fakat böyle bir tanı yapılmışsa karsunol embriyolojik antijen, CEA 19-9 yüksek gelmişse ki bu kesin tümör olduğunu göstermez ama ihtimal yüksek olduğu için bu hastalarda daha ileri tetkiklere gidilmektedir. O zaman bilgisayarlı tomografi yapılmaktadır.
Pankreas başı tümörlerinde en güvenilir tanı yöntemi damardan ve ağızdan kontrast verilerek çekilen bilgisayarlı tomografiler olmaktadır. Şüpheye düşülen durumlarda bunu çektirmek gerekmektedir.
Prof. Dr. Cemalettin Ertekin